De vijg (ficus carcia) is een ideale plant voor onze eetbare tuin. De vijgenboom is van origine een plant uit het middellandse zee gebied, net als de olijf, maar inmiddels volledig ingeburgerd in ons kikkerlandje.
Ideaal: een zonnige stek en een kleine pot
Hij heeft maar een kleine pot nodig en doet het goed in de volle zon. Plaats hem daarom op een zonnige hoek in je tuin, op een zonnig balkon of tegen een zuidmuur op een dakterras. Er zijn heel veel vijgenrassen te koop o.a. online, zoals op Bol.com dus er is altijd een geschikte plant voor jou.
Een vijg is ook ideaal voor op een loggia. Een vijg is na twee jaar zo’n 70cm hoog en groeit vrij hard. Wil je hem klein houden en wil je veel vruchten, zet hem dan vooral in een kleine pot en snoei hem goed.
Het voordeel is dan ook nog eens dat je vijgenboom extra veel vijgenvruchten gaat aanmaken. Raar maar waar.
In de zomer moet de vijgenboom voldoende water krijgen, maar niet te veel want aan natte voeten heeft ie de pest. Zorg dat de pot heel goed kan afwateren voordat je de vijg poot door en kleikorrels onderin de (kleine) pot te doen. Een beetje mest in de zomer vind een vijg ook heel fijn.
Vijgen in de volle grond
Een vijg is een boom die het uiteraard ook prima doet in de grond. Het is wel een boom, en hij kan dus groot worden. In Nederlands wordt ie makkelijk 4 meter hoog en met een kroon van ruim 5 meter doorsnede. je kunt hem ook kleiner houden door te snoeien, en zo kun je de boom ook vormen zoals je wilt. Het kan leuk staan om de vijg bijvoorbeeld “op stam” te laten groeien.
Er is echter wel een verschil met een vijg in een pot. Door de vijg in een pot of kuip te houden beperken je de wortelgroei en daardoor wordt de boom meer een soort struik. Snoeien helpt daarbij uiteraard. De krapte van de pot stimuleert de vijg ook om meer vruchten te maken. Goed om te weten dus als je het doet vanwege de vijgen.
Pluk vijgen als ze bruin, dik en zacht zijn
De meeste vijgenrassen zijn zelfbestuivers. Er dus geen bestuiving van een andere vijg nodig om vruchten aan de boom te krijgen. Er bestaan uitzonderingen, dus let daarop als je een vijg koopt.
De rijpe vijgen die de vijgenplant vanaf het tweede jaar produceert zijn talrijk heerlijk. Niet voor niets staat een vijg synoniem met de vruchtbaarheid. Je zou denken dat vijgen vruchten zijn, maar dat is een misverstand. Vijgen zijn voorbeelden van “vlezige bloeiwijze”, het zijn dus eigenlijk gewoon bloemen die je kunt eten.
In Nederland worden vijgen pas laat rijp, meestal pas in september of oktober. Hou heel goed in de gaten of de vijgen rijp zijn, want insecten en vogels weten ze erg goed te vinden. De rijpe vijg is dik en zacht. Na het plukken moet je vijgen binnen een paar dagen opeten. Als je ze bewaart doe dat dan in de koelkast. Je kunt vijgen ook invriezen.
Vijgen bevatten veel voedingsstoffen, zoals vezels, vitamines en mineralen. Zo zitten er in vijgen onder andere vitamine K, magnesium en kalium. Daarnaast bevatten vijgen weinig vet en hebben ze een laag aantal calorieën, waardoor ze een gezonde snack zijn. Naast gezondheidsvoordelen zijn er nog meer redenen om vijgen te kopen. Zo worden vijgen al duizenden jaren verbouwd en gegeten. In veel culturen hebben vijgen een symbolische betekenis en worden ze geassocieerd met vruchtbaarheid en overvloed.
Vijgen spelen ook een belangrijke rol spelen in het ecosysteem. Ze bieden voedsel aan vogels, insecten en andere dieren, en dragen zo bij aan de biodiversiteit. Daarnaast kunnen vijgen worden gebruikt als natuurlijke meststof voor andere planten. Vijgenbladeren bevatten namelijk veel stikstof, wat een belangrijke voedingsstof is voor planten.
Snoei een vijg twee keer per jaar
Een vijgenboom snoei je twee keer per jaar, maar niet perse elk jaar. In de lente snoei je voor de “vormsnoei” en in de zomer om de vruchtgroei te stimuleren. Let bij het snoeien op dat je handschoenen draagt zodat je geen sap op je huid krijgt. Het sap is irriterend en kan allergische reacties veroorzaken.
In de lente snoei je om de vorm van de plant mooi te houden. Knip kale en dode scheuten terug tot op 1 knop. Hiermee stimuleer je nieuwe groei uit deze takken. Knip zijscheuten weg zoveel je wilt en mooi vind. Dat zorgt voor een open struikvorm, zodat het zonlicht goed de hele plant kan beschijnen en verwarmen.
Wanneer een Ficus Carica niet wordt gesnoeid kan de boom tot wel 4 meter hoog worden en 6 meter breed. Als je houd van boomkunst dan kun je je vijgenboom ook heel goed in vormen of waaiers leiden net zoals appel- en perenboompjes. Zorg wel dat je vijg dan een centimeter of 20 van de muur afstaat, dat is handiger als de stam dikker wordt. Bindt de takken met binddraad aan een frame of tegen hekwerk aan je muur.
Bescherm je vijgenboom tegen vorst en winter
Een vijgenboom kan niet goed tegen strenge vorst. Een paar graden vorst kan hij wel hebben, maar bescherm hem in de winter tegen de hele erge kou door hem op een beschutte plek te zetten en pak de pot bijvoorbeeld ruim in bubbelplastic. Als je vlak voor de winter nog groene vijgen aan de boom ziet dan kun je die het beste plukken, want die gaan de kou niet overleven.
Geschikte vijgensoorten (rassen) in ons klimaat
Er zijn extreem veel vijgenrassen te koop (o.a. online, zoals op Bol.com), maar lang niet allemaal doen ze het goed in ons klimaat. De rassen hieronder zijn vooral geschikt in Nederland en kun je gebruiken als tuin-, serre-, kuip- of balkonplant.
- Brown Turkey is goed winterhard, groei snel en draagt lekkere vruchten. De vijgen zijn bruinrode met heerlijk zoet rood vruchtvlees. Oogsten vanaf augustus geoogst kunnen worden
- Negronne heeft dieprode middelgrote vijgen
- White Marseille is goed winterhard, heeft grote bladeren, kleine stompe gele vruchten maar levert wel minder vruchten dan de Brown Turkey.
- Tena is een vrij nieuw ras. De vijgen zijn middelgroot, groengeel van kleur en stomp van vorm
- Andere vijgenrassen die geschikt voor onze korte zomer zijn Delporto gallo, Galbun, Green Ishia, Nisse en Rouge De Bordeaux.
Waar koop je een vijg
Vijgenbomen zijn uiteraard te koop in het lokale tuincentrum, maar tegenwoordig ook heel handig online en thuisbezorgd. Bol.com heeft bijvoorbeeld een geheel assortiment vijgen in verschillende soorten en maten. Prijzen verschillen met name naar gelang hoe groot de stam al is, zoals van deze jonge vijg tot een flinke, en dus dure grote vijgenboom.
Andere veelgestelde vragen de we kregen op basis van dit artikel:
Hoe kun je zien dat een vijg rijp is om te plukken?
Je kunt een rijpe vijg herkennen aan zijn zachte textuur en het feit dat hij licht buigt bij de steel. Daarnaast voelt de vrucht zwaarder aan en heeft de schil een diepe kleur. Dit zijn de tekenen van een perfect rijpe vijg, klaar voor een zoete verrassing.
Is het mogelijk om een vijgenboom binnenshuis te laten overwinteren?
Absoluut! Een vijgenboom kan binnen overwinteren mits hij voldoende licht ontvangt en beschermd wordt tegen de kou. Het is belangrijk om een goed verlichte plek te vinden waar de boom kan dromen van de komende lente.
Welke organische meststoffen worden aanbevolen voor vijgenbomen?
Verwen je vijgenboom in het voorjaar met een mix van compost en organische fruitmest. Deze combinatie voorziet de boom van de nodige voedingsstoffen voor een gezonde groei door het seizoen heen. Een jaarlijkse toepassing is meestal voldoende.
Hoe kun je vijgenbomen beschermen tegen ziekten en plagen?
Wees proactief door je boom regelmatig te inspecteren. Bij het eerste teken van problemen, grijp in met natuurlijke bestrijdingsmiddelen zoals neemolie en moedig de aanwezigheid van nuttige insecten aan die helpen bij het bestrijden van plagen.
Kun je vijgenbomen uit zaad kweken?
Ja, het is mogelijk om vijgenbomen uit zaad te kweken, maar het vereist geduld. Met de juiste zorg en een beetje geluk kun je binnen 3-5 jaar na het zaaien de eerste vruchten verwachten. Het is een langdurig proces, maar zeer belonend.