Bijen houden in de stad: trend maar ook BIJzonder noodzakelijk

Het gaat slecht met de bijenstand in Nederland. Bijen houden in de stad wordt hiermee naast een leuke hobby steeds meer bittere noodzaak.

Zonder bijen gaat er een hoop natuur verloren en volgens berekeningen van Albert Einstein zou de mens zelfs maar vier jaar te leven hebben zonder bijen.. Hier zit vast een kern van waarheid in: De bestuiving en vruchtvorming van veel landbouwgewassen gebeurt met de massale inzet van geteelde honingbijen.

Zonder bijen geen leven

Ook in de stad heeft de bij een belangrijke functie. Hier zijn het voornamelijk de ‘wilde’ broertjes – de solitaire bijen – die zorgen voor de bestuiving van bloemen, struiken en bomen in parken, stadstuinen, bermen, geveltuinen en bloembakken. Een goede bestuiving levert voldoende bessen en zaden, die het voedsel van vogels en zoogdieren zijn.

Zonder bestuiving zouden heel wat planten uitsterven. Bijen bestuiven maar liefst 67 procent van alle planten. Het tekort aan bijen heeft dus gevolgen voor heel onze biodiversiteit.

Oorzaak van bijensterfte is nog steeds een raadsel

De oorzaken van de grote bijensterfte zijn nog steeds niet eenduidig bekend, maar hebben waarschijnlijk het meeste te maken met pesticiden die gebruikt in de landbouw, klimaatverandering en virussen. Ook zijn de meeste huis-tuin-en-keuken middeltjes tegen bijvoorbeeld bladluis niet bepaald bijvriendelijk. Lees op Bijensterfte.nl meer onderzoeken over mogelijke oorzaken.

In Nederland is de bijensterfte op dit moment zelfs het hoogste van heel Europa. De huidige bijensterfte na de winter ligt op dertig procent in plaats van de gebruikelijke tien procent. Gelukkig is er ook in Nederland extra aandacht voor de bij dit jaar, zo is er op 4 september in Amsterdam een tof festival over bijen in de stad: het Beeingfestival. Een hele dag gewijd aan de bij, met voorstellingen, lekker eten en allerlei activiteiten voor jong en oud.

Regels voor het houden van bijen in de stad 

Het houden van bijen in de stad, ofwel “urban beekeeping” wordt al lange tijd gedaan. Vroeger was het een bron van inkomsten, tegenwoordig is vaak vaak vooral hobby. Er zijn ongeveer 7.000 hobby imkers in Nederland actief.

Bijenhouden in de stad is vanwege verschillen in regelgeving niet in iedere stad toegestaan. In Amerika is het houden van bijen in veel steden helaas nog steeds helemaal verboden. Er is zelfs een lijst met steden waar een verbod geldt) al is dat gelukkig bijvoorbeeld in New York inmiddels al opgeheven.

Een tuin met zwermende bijen van de buren is natuurlijk ook niet altijd even wenselijk.  In Amersfoort zijn er bijvoorbeeld regels opgesteld over de minimale afstand van bijenkasten ten opzichte van woningen en openbare plekken. Dit is de tekst uit de Algemene Plaatselijke Verordering (APV):

“Het is verboden bijen te houden:
a. binnen een afstand van 30 meter van woningen of andere gebouwen waar overdag mensen verblijven;
b. binnen een afstand van 30 meter van de weg.”

Toch zijn er gelukkig nog genoeg mensen die binnen de stad voldoende ruimte zien om bijen te houden. Er zijn actieve imkersverenigingen in Utrecht en Amsterdam, waar je ook een cursus bijenhouden in de stad kunt volgen.

Tot slot nog een paar praktische tips over het houden van bijen in de stad van de site van Ecohuis:

Plant bijvriendelijk

• Zorg voor voldoende en een gevarieerd nectar- en stuifmeelaanbod: plant of zaai verschillende planten, maar pas op met exotische soorten. Door de ingewikkelde bloemvormen zonder (of met moeilijk bereikbare) stuifmeeldraden hebben ze vaak niet veel nut voor de bijen. Probeer ook voor bloeiende planten te zorgen van het vroege voorjaar tot de herfst. Vroege voorjaarsbloeiers zijn zeer belangrijk. De wilg is daarvoor een dankbare plant.
• Heb je geen tuin, dan kun je de bij ook helpen door te zorgen voor bloeiende planten in plantenbakken of in geveltuinen. Vaste planten waar bijen graag op afkomen zijn onder andere lavendel, rozemarijn, ooievaarsbek en margriet. Ook kruisbloemigen (zoals pinksterbloemen) en gele composieten (zoals paardenbloemen en de gewone margriet) doen het goed. Inheemse klimplanten als klimhortensia, hop, kamperfoelie en klimop zijn goede stuifmeel- en nectarbronnen voor in de geveltuin.
• Kijk hier voor een overzicht van bijvriendelijke planten en bloemen, goede voorbeelden van bijvriendelijke bloemen zijn Zonnehoed en Hemelsleutel (in dit artikel afgebeeld).

Creëer nestgelegengheid voor bijen in je tuin

• Maak enkele ‘ruige’ hoekjes waar planten hun gang mogen gaan.
• Laat uitgebloeide planten in de winter staan, holle stengels zijn warme nestjes.
• U kunt ook zelf een bijenhotel maken door gaatjes te boren in een boomstronk of door holle stengels te bundelen en op te hangen in de tuin. Bekijk hier de handleiding.
• Vermijd chemische producten en pesticiden
• Sommige bijensoorten maken hun nestgangen in zanderige delen zonder begroeiing. In de stad huisvesten zij zich vaak tussen tegels en spleten tussen plaveisel. Vermijd daarom bleekwater om de oprit of het tuinpad te schrobben.
• Gebruik geen pesticiden in de tuin, ook niet op het voetpad. Pesticiden, hoe weinig ook, hebben altijd een negatieve invloed op het insectenleven.

De beste tijd om met het houden van bijen te beginnen is in het najaar, en uiteraard is het slim om lid te worden van de plaatselijke imkervereniging voor je begint en vooraf een cursus te volgen.

noot van de redactie: we zijn zo vrij geweest om in dit artikel gebruik te maken van informatie van de websites van Ecohuis en ilovebeeing, alles ten behoeve van de bij!