De afgelopen 2 jaar heb ik onze voortuin onder handen genomen, een onderdeel was zelf een flagstones tuinpad aanleggen. In dit artikel zal ik uitleggen hoe je het beste te werk gaat bij het zelf aanleggen van een tuinpad of terras van flagstones.
Flagstones zijn gekloofde natuurstenen, in de vorm van een plaat of een tegel. Ze zijn vooral bekend van bijvoorbeeld huizen in Engeland waar de steen als dakpan of gevelbekleding wordt gebruikt, maar is ook sinds de jaren ’70 vrij populair in de tuin. Wij hadden geluk dat er al een redelijk aantal hier in de tuin lag (nog van in de oorspronkelijke tuin, aangelegd in de jaren ’70) en een restpartij in de garage. Ik heb dus niets hoeven kopen, maar mocht je op zoek zijn naar vergelijkbare stenen zoals in mijn foto’s dan zijn er online uiteraard opties om ze te kopen:
- Flagstones die je kunt kopen per m2, 30 to 50mm dik (extra dik, dus stabiel)
- Grijze flagstones 2-4cm dik
- Zwarte flagstones in diverse soorten en maten
Fijn aan flagstones is dat ze erg natuurlijk zijn, duurzaam en mooi blijven. Ze krijgen bijvoorbeeld niet snel groene aanslag. Persoonlijk vind ik ze ook erg mooi omdat ze juist niet zo egaal zijn, ook niet erg dus als ze een klein beetje verzakken hier en daar of als er mos tussen komt. Dat geeft juist een mooi natuurlijk effect!
Stap 1: Kies het juiste gereedschap
Zoals bij eigenlijk alle klussen, is het juiste gereedschap van belang om flagstones goed te leggen. Stabiel leggen is van belang, dus als je tuin nog erg ongelijk is of een erg zachte bodem heeft dan moet je flink egaliseren en aandrukken. Ik heb gelegd op een al bestaande ondergrond en in zand dus zonder cement. Tevens heb ik er voor gekozen om alles handmatig te doen, dus geen machines gebruikt. Maar in veel gevallen zul je ook een trilplaat nodig hebben. Deze kun je het beste huren, bijvoorbeeld hier voor een paar tientjes.
Verder heb je nodig:
- Een rubberen hamer, voor het zachtjes aankloppen van de stenen waar nodig. Wees voorzichtig echter, voor je het weet breekt de flagstone op ongewenste plaats!
- Een ijzeren hamer, compact formaat zoals deze bankhamer. Voor het aftikken van de tegels in de juiste vorm
- Een veiligheidsbril, voor tijdens het op maat tikken van de flagstones
- Een potlood voor het aftekenen van de tegels (wat moet eraf getikt?)
- Een duimstok, om de tegels mee te meten
- Een waterpas (bij voorkeur een grote en een kleine)
- Een houten balk van minimaal 1 meter, om het zand mee te egaliseren
- kniebeschermers of iets anders om je knieën comfortabel en heel mee te houden
- Iets om tegels mee te lichten, ik gebruikte een voegenkrabber
- Een brede schep zoals deze om zand mee te verplaatsen
- Een sproeier om het zand steeds mee nat te maken
- Een bezem om steeds het zand mee in te vegen
- Een timmermansoog, om patronen mee te ‘zien’ waarin je het pad wilt leggen ????
Stap 2: Egaliseer de ondergrond van het flagstones tuinpad
Hier ligt het zoals gezegd aan de reeds bestaande ondergrond hoe je te werk moet gaan met een flagstones tuinpad aanleggen. Is die erg zacht, zorg dan eerst voor voldoende opvulling met zand en grind tot enkele centimeters boven het gewenste niveau en tril de boel plat met een trilplaat.
Naast de flagstones en bovengenoemd gereedschap, zul je dus in ieder geval veel zand nodig hebben:
- Straatzand koop je meestal het goedkoopst in bulk. Reken van tevoren goed uit hoeveel je nodig hebt, dat hangt uiteraard af van hoeveel je nog moet ophogen. Hier een handige rekenmethode
- Voegzand kan ook handig zijn als finishing touch, dit is er in vele soorten en maten. Er is zand dat onkruid bijvoorbeeld extra goed tegenhoudt, en het is er in verschillende kleuren zodat het bij je stenen matcht
- Anti worteldoek kan ook goed zijn om te leggen voor je het zand stort, om onkruid minder kans te geven. Geheel onkruidvrij houd je het niet zonder cement, maar persoonlijk vind ik het mos tussen de tegels dat ik nu heb juist extra mooi en natuurlijk!
Denk tot slot ook aan de afloop van overtollig water. Zorg er altijd voor dat het water na een flinke regenbui kan weglopen naar de straat of een border, dus niet richting je gevel of fundering. Een voordeel van het leggen van flagstones zonder cement, zoals ik heb gedaan, is dat overtollig regenwater ook nog goed tussen de kieren van de stenen door kan vloeien.
Stap 3: Puzzelen met flagstones
Dit is wat mij betreft het allerleukste onderdeel: patronen zoeken en leggen! Ten eerste moet je de contouren van je pad natuurlijk al hebben uitgetekend, maar hoe je vervolgens de stenen erin legt is uiteraard geheel naar eigen inzicht en vereist wat improviseren ook op basis van wat het materiaal je geeft. Een paar basistips voor het zelf leggen van flagstones:
- Leg steeds eerst een paar m2 op proef, zonder dat je de randen aftikt of ze echt vast legt. Kijk er dan naar
- Gebruik zo groot mogelijke stenen, vooral in het midden van het pad waar je het meeste loopt
- Denk na over plekken die je extra intensief gebruikt, zoals in mijn geval vlakbij de opening van onze fietsenschuur. Daar heb ik de grootste stenen gebruikt voor extra stabiliteit.
- Bekijk wat je legt af en toe even vanuit een andere invalshoek (in mijn geval: vanuit het keukenraam) en vraag iemand anders (je partner of eventueel kinderen) om ook even mee te puzzelen. Maakt het leuk en leidt tot een beter resultaat waar iedereen trots op kan zijn!
- Laat het soms even rusten… Dit tuinpad heb ik gelegd in een paar dagen tijd, 2 weekend dagen en een paar avonden. Een nachtje rust zorgt voor nieuwe inzichten
Stap 4: Tegeltje tik, sproeien en vegen maar. Het flagstones tuinpad aanleggen is nu bijna voltooid!
Nu is het dan echt tijd om de het flagstones tuinpad aanleggen te gaan voltooien! Steeds als je zeker bent van je patroon, ga je de paar m2 echt erin leggen voor je verder puzzelt. Net zo lang tot je bij het einde van het pad bent. Dit vast erin leggen van de flagstones doe je zo:
- Teken af met potlood waar de tegel moet breken
- Je tikt de tegels op maat met een klein hamertje, stukje voor stukje. Oefen dit eerst op 1 ‘resttegel’. Denk eraan je veiligheidsbril te dragen!
- Je schuift het zand opzij zodat het echt egaal is en op de juiste hoogte
- Je maakt het zand nat met een sproeier, liefst met een verstuifingsfunctie / mistfunctie (dus geen dikke straal)
- Je laat de tegel (vooral als het een zware is) erin vallen
- Vanaf hier ga je net zo lang met zand schuiven en opnieuw leggen totdat de tegel echt stabiel is
- Vervolgens vul je de nieuwe kieren goed op met zand en maakt alles weer nat
- Druk het natte zand aan, en de tegel ook
- Vul opnieuw met zand en herhaal. Net zolang tot het echt stevig ligt!
- Eventueel zachtjes aankloppen met rubberen hamer, maar pas hier echt mee op want flagstones zijn ook gevoelig en breken ook snel op de verkeerde plek
Tenslotte veeg je er voegzand in, wat je gedurende enkele weken blijft doen. Helemaal vlak voor bijvoorbeeld een regenbui. Je zult zo af en toe nog wat plekken tegenkomen die losser komen te liggen na gebruik, daar vul je gewoon weer bij met zand tot alles echt is ingeklonken.
Nu, 2 jaar later, ligt het tuinpad er nog top bij en heb ik zelfs een tweede project gedaan: een klein terras in onze achtertuin waar we heerlijk onder onze pruimenboom in de schaduw op kunnen zitten! Extra genieten op zo’n zelf gelegd flagstones terras.. succes!
