De uitnodiging om de introductie cursus Urban Beekeeping te volgen neem ik direct aan. Ik ben wel nieuwsgierig naar het leven van de bij in de stad. Vinden ze genoeg eten tussen de betonnen gebouwen, hebben ze geen last van het fijnstof dat overal neerdwarrelt? Vinden bijen wel de weg naar de achtste verdieping van een appartementsgebouw?
Er zijn zoveel goede redenen om bijen te houden
Vol verwachting meld ik me op zondag 1 februari bij het theehuis van Trompenburg Tuinen & Arboretum in Rotterdam. De cursus wordt gegeven door Angélique de Meijer en Rinske Kreukniet. Samen vormen zij Immeke. Angélique en Rinske imkeren op natuurlijke wijze op de oudste volkstuin in Rotterdam en vanaf het voorjaar 2013 ook in de tuinen van het Arboretum in Rotterdam. In samenwerking met Ilovebeeing geven zij cursussen om de stadsbijen verder te helpen.
Tijdens de kennismakingsrondje blijkt dat iedereen zo zijn reden heeft om aan de introductie deel te nemen. Janet houdt erg van tuinieren en is geïnteresseerd in bijen, Wesley wil een biodynamisch tuinbedrijf beginnen en daar kunnen de bijen niet ontbreken, Ruud wil van een braakliggend schoolplein een mooie tuin maken met een aantal bijenkasten.
Angélique van Immeke vertelt over de bijen (foto: Carla Wilhelm)
Hou de bijen te vriend
Angélique en Rinkse zijn bevlogen imkers. Enthousiast vertellen ze in deze kennismakingsmiddag overhoe de bij leeft en hoe je hem het beste te vriend kan houden.
Nu wist ik wel iets van bijen af. Welke bloemen ze het liefst eten en vooral dat het niet goed met ze gaat. Maar na een middag theorie besef ik dat ik eigenlijk weinig van bijen af weet. Tijdens de vier uur durende les verslapt mijn aandacht geen seconde en wordt mijn respect voor de bijen steeds groter. Zo weet ik nu dat een bij blauw kan zien van het stuifmeel van een de bloem van de sterhyacint. Een koningin die wegvliegt het hele of halve volk meeneemt. Dat een vol honingraad wel 60 kg per korf of 5kg per honingraam kan wegen. Dat ook bijen zich moeten ontlasten. En dat je soms als een gek op je fiets achter een zwerm aan moet, wil je je bijen niet kwijt raken.
Bij bezaaid met het blauwe stuifmeel van de boshyacinth
Bijzonder ook hoe een bijenvolk in elkaar zit! Over het kleinste details is nagedacht. Over de opslag van stuifmeel, de luchtverversing, het voeren van de babybijen, de schoonmaak. En in dit alles is de koningin of de moer het belangrijkste. Zonder moer geen gemeenschap, zonder moer geen samenleving of identiteit. De moer legt 2000 eitjes per dag en beslist over huisvesting en migratie.
Wat ik ook prachtig vind is de manier waarop Angelique en Rinkse met de bijen omgaan. Angélique en Rinske imkeren niet voor honing maar voor het voortbestaan van de bij. Voor Angélique en Rinkse is een volk bijen niet zomaar een organisme, maar een ware ‘imme’; een wezen waarmee je je als imker dient te verbinden en waarmee je echt contact kunt maken. Rinske: “Handschoenen en een kap dragen we zo min mogelijk. Je moet je verbonden voelen met je bijen en door de bijen verbind je je vervolgens met je omgeving en de natuur.”
Cursisten bestuderen een honingraat (foto Carla Wilhelm)
Dat de bijen het goed doen in de stad heeft volgens Angélique en Rinske een aantal redenen. “In de stad is het net iets warmer dan op het platteland. Er zijn weliswaar geen uitgestrekte velden, maar de bloemen die er zijn, zijn vaak gevarieerder dan op het platteland. Denk aan parken, tuinen en groenstroken langs wegen waar mensen graag een bonte bloemenverzameling zien. Bovendien zorgen mensen er meestal voor dat er het hele jaar door wel planten aanwezig zijn die in bloei staan. Ook worden in de stad minder pesticiden gebruikt dan op het platteland. Bijen vinden steden dus best oke”.
Het eerste oogstbare dak in Rotterdam: de DakAkker (foto: Carla Wilhelm)
Na een middag vol informatie ben ik enthousiast. Wat zou het geweldig zijn om bijen te houden. Mijn tuin op het volkstuinencomplex zou ideale plek zijn. Twijfelend staar ik naar het inschrijfformulier voor de Cursus Natural Urban Beekeeping 2015. Startdatum woensdagavond 11 februari 2015. Ik wacht nog even. Voordat ik me in de wereld van de bijen stort wil ik er eerst goed over nadenken. Je werkt toch met levende wezens, die moet je goed verzorgen, die moet je begrijpen en daar moet je goed voor zijn. Eerst maar eens zorgen voor een waar voedselparadijs voor de bijen in mijn eigen tuin.
Bijen hebben het moeilijk. Wat kun je doen voor de bijen?
Leer alles over hoe de bij leeft en hoe jij hem het beste te vriend kan houden. Volg de introductie cursus Urban Bee Keeping of wordt zelf imker en volg de Praktijkcursus Urban Bee Keeping. Meer informatie over deze cursussen vind je op https://www.tuinenbalkon.nl/workshops/workshop-urban-beekeeping.
Zorg voor een bijvriendelijke omgeving. Maak je tuin niet te netjes, ruim niet te veel op. Zorg ervoor dat je tuin of balkon het gehele jaar door iets te bieden heeft voor de bijen. Dat kan in het vroege voorjaar al de krokus en sneeuwklok zijn, later in het jaar de vlinderstruik, de kerstroos of de anemoon. Maar ook in het najaar is het voor de bijen nog van belang dat er een aanbod is van stuifmeel”. Meer tips voor een bijvriendelijke tuin vind je in het blog Vijf tips waarmee jij de bijen kan steunen.
Bijen in winterslaap (foto: Immeke)
Stella
En denk aan die uitzending over tuincentra met planten, zaden, aarde, compost die vol bijonvriendelijk gif zitten. Je zal het biologisch moeten doen, wil je de bijen niet om zeep helpen. Koop geen F1-zaden, want dat zijn de soorten die zich niet voort kunnen planten. Je kan dus niet met eigen zaad verder telen en het gif in je al gekochte planten daarmee verdunnen. Het maakt het tuinieren een stuk gecompliceerder, vooral op balkon waarvoor je aarde en compost moet kopen.
Carla Wilhelm
We hebben inderdaad nog een lange weg te gaan. Zaden die zaadvast zijn en biologische teelt zijn enorm van belang!
Of onze bijenvolken het gered hebben in het Arboretum in Rotterdam weten we pas als ze goed vliegen en er genoeg dracht is. Daarbij zijn in de stad de stadsbomen van groot belang. Maar dat is ook al kwetsbaar geworden door de kapvergunning die is afgeschaft.