Een honingbij gaat uit zijn dak op een korenbloem.
Het zal je niet ontgaan zijn dat het debat over neonicotinoïden weer in alle hevigheid is losgebarsten. Dagblad Trouw vond het op 9 april zelfs reden om de voorpagina er bijna helemaal aan te wijden. In de Tweede Kamer is onlangs besloten om de toelating van neonicotinoïden te “heroverwegen”.
Hoe zat het ook al weer?
Neonicotinoïden is een groep chemische verbindingen die zijn ontwikkeld als bestrijder van (schadelijke) insecten. Zoals de naam doet vermoeden is de stof verwant aan nicotine. Het werkt eigenlijk heel simpel. De plant neemt het spul op en het komt daarna terecht in al zijn onderdelen. Een insect dat daarna zijn tanden in de plant zet, krijgt het gif binnen, waardoor z’n zenuwgestel wordt aangetast . En dat overleeft het beestje niet.
Het debat gaat er nu over de vraag of alleen schadelijke insecten getroffen worden, of dat ook onschadelijke en gewenste insecten het loodje leggen. Denk aan bijen, maar ook roofmijten en vlinders. Naast het treurige verdwijnen van bijen en vlinders, kan het ook betekenen dat natuurlijke vijanden van bijvoorbeeld naaktslakken het loodje leggen
De EU speelt een belangrijke rol: die moet bepalen of bestrijdingsmiddelen veilig genoeg zijn om te gebruiken in de voedselproductie. Europa heeft al aantal jaar ernstige twijfels over de veiligheid van neonicotinoïden en heeft daaromm opdracht gegeven voor een grootschalige studie door de Europese academies voor wetenschappen. Deze studie is de nu aanleiding voor het huidige oplaaien van het politieke debat in Nederland.
De academies concluderden dat zowel insecten als insecteneters zoals vogels hard worden getroffen door de neonicotinoïden. De belangrijkste producenten, Bayer voorop, doen de studie af als “eenzijdig” en “bevooroordeeld”.
Wie zijn wij om te oordelen over de kwaliteit van het onderzoek? Maar er is genoeg reden om je af te vragen hoe je neonicotinoïden zo veel mogelijk buiten je tuin kan houden. Dat roept meteen een probleem op, want ik heb nog nooit in het een bijsluiter gezien met uitleg welke producten zijn gebruikt om mijn plantjes te kweken.
De groene tuinwinkel
Gelukkig zijn er inmiddels verschillende tuincentra die inspelen op de vraag naar meer natuurlijke producten voor in de tuin. Diverse winkels hebben bijvoorbeeld het omstreden doch mog steeds legale middel “Roundup” uit de handel genomen.
Marktleider Intratuin heeft samen met de Nederlandse Bijenhoudersvereniging en de Vlinderstichting een serie planten samengesteld die gegarandeerd vrij zijn van neonicotinoïden. Deze plantjes kun je herkennen aan het logo van beide stichtingen op het etiket. In de winkel vind je het onder het label “De Levende Tuin”. Daarnaast heeft Intratuin plannen om uiterlijk in 2020 helemaal van de neonicotinoïden af te zijn. Wellicht zijn er nog meer “mainstream” tuincentra die iets vergelijkbaars hebben? Even vragen kan natuurlijk altijd.
Uiteraard kan je ook helemaal op de biologische tour gaan. Er zijn steeds meer kwekers die helemaal zonder bestrijdings- en hulpmiddelen werken. Dan weet je helemaal zeker dat je een levende tuin hebt. Met een beetje mazzel krijg je juist extra organismen die het bodemvoedselweb van je tuin versterken.
Zelf zaaien
Je kan het risico op neonicotinoïden verder verkleinen door meer planten zelf te zaaien. Dat is meteen ook vriendelijker voor je budget. Het is dan nog wel de vraag hoe de zadenkweker voor zijn planten gezorgd heeft, maar je hebt wel de volledige controle over het groeiproces. Veel planten zijn prima zelf te zaaien, waarbij je ook binnen redelijke tijd resultaten hebt. Lees nog even de kweektips die we voor de AH-moestuintjes schreven. Voor struiken en bomen ligt zaaien wat lastiger, het duurt vooral lang voordat je een fatsoenlijk formaat hebt. Maar ja, waarschijnlijk koop je die veel minder.
Meer informatie
Als je meer wilt lezen, is er ontzettend veel op internet te vinden. Wetenschappelijke artikelen worden verzameld op http://www.bijensterfte.nl/. De bijenstichting publiceert over bijen in het algemeen, en ook een lijst met middelen waar notoire gifstoffen in zitten. Voor op je telefoon bestaat zelfs een speciale “bijenradar“, een app voor je telefoon of iPad waarmee je in jouw buurt de bijenstand kan volgen.
Heb jij neonicotinoïden al uit je tuin geweerd en heb je tips hoe je dat hebt gedaan? Of heb je meer tips voor onze lezers? laat dan hieronder je reactie achter
Stella
Het is voorlopig niet zo goed mogelijk om kwalijke middelen te vermijden. Ze zitten bijna overal in: alle aardesoorten, compost, planten (blad, bloem, zaad).
De test dit jaar met biologische moestuingrond van Pokon valt nogal tegen. Het zal inderdaad biologisch zijn (minder gevaarlijke bestrijdingsmiddelen), maar is dus tuingrond, geen potgrond en om er fatsoenlijke aarde van te maken (wordt snel een harde klont) moet er veel kokosgrond door. Kokos is waarschijnlijk net zo fout als veenpotgrond. Het is nogal bewerkt om van de zoutige haren gruisaarde te maken.
Biologische planten/zaden zijn er niet zo veel. Wel voor de moestuin, maar slechts weinig voor de siertuin, dus geen petunia’s, geraniums, chrysanten. Het duurt jaren voordat de giftige vast planten ontgift zijn, mits je er geen foute compost en/of meststoffen bij doet.