Stadslandbouw: Hype of onomkeerbare trend?

Af en toe wordt ons gevraagd wat we vinden van een bepaalde tuintrend, of van een fenomeen zoals stadslandbouw. Bijvoorbeeld door nrc.next vorige week, wat resulteerde in een paar quotes in die krant vandaag. Ik word als criticaster van stadslandbouw geciteerd. Ik zeg o.a. dat stadslandbouw de laatste tijd wel erg gehyped wordt, en dat het hebben van een stadstuin naast leuk ook veel werk is voor de opbrengst die je krijgt.

Ik ben ook kritisch, maar vertel hier graag ook een langere versie van mijn verhaal.

Waarom ook kritisch op stadslandbouw?

Nu is dat voor een groot deel ook wel terecht, want hoe meer ik lees (en zelf ook schrijf) over stadslandbouw, hoe meer ik me ook wel afvraag welk percentage van alle projecten die gestart worden (met name in de grote steden, vaak ook zwaar gesubsidieerd door bedrijven en overheden) het ook echt redden en een significant onderdeel van de stedelijke voedselketen gaan vormen. Natuurlijk is het voor veel projecten nog wat vroeg om te zeggen omdat ze nog in opstartfase zijn of net een jaar bezig, maar ik heb toch vooral mijn vraagtekens bij de efficientie van de voedselproductie en de distributie ervan. Niet voor niets zijn er in steden supermarkten ontstaan en maken we daar zeer veel gebruik van: gemak dient de mens. In de winter wil je ook niet alleen maar kool eten omdat dat toevallig de groente van het seizoen is, maar ook wel af en toe een paprika of een banaan. Kassen worden steeds duurzamer en kunnen zelfs bronnen van energie zijn, voedselproductie wordt steeds efficienter. Nu is het natuurlijk zo dat massale landbouw niet veel goeds betekent voor onze mooie natuur, maar als we afhankelijk moeten worden van voedsel verbouwd in de stad dan zullen we als mensheid voorlopig denk ik echt veel meer honger gaan leiden..

Los van dit kritische betoog ben ik wel gewoon een rasoptimist. Ik geloof ik zeker dat met veel energie en daadkracht mensen tot heel veel verandering in staat zijn. Ik geloof dus zeker ook dat we van stadslandbouw een succes kunnen maken. Wel denk ik dat dit veel meer tijd en inspanning zal kosten dan veel mensen zich realiseren. Ook ben ik benieuwd hoe het stadslandbouwers op braakliggende grond, en in nu nog lege kantoren vergaat zodra er weer eens een economische groeigolf zal zijn. Dan is het wel zaak dat al die initiatieven voor die tijd echt op eigen benen kunnen staan. Ik geloof daarom wel sterk in projecten zoals bijvoorbeeld Uit je Eigen stad in Rotterdam, waarbij het horeca-concept en vele andere initiatieven er voor zorgden dat het concept vanaf een vrij vroeg stadium zichzelf kon bedruipen. Wij zijn benieuwd hoe dat bij andere initiatieven is, we horen uiteraard graag veel goede verhalen!

Is stadslandbouw ‘here to stay’?

Tot slot denk ik dat stadslandbouw gewoon een erg goed fenomeen is voor educatieve en sociale doeleinden, en is het belangrijk voor het voortbestaan dat er voldoende rendabele initiatieven komen en blijven. Het is volgens mij ‘here to stay’ vanwege de volgende trends die voorlopig nog wel even relevant blijven:

1. Toenemende urbanisatie (volgens sommige bronnen woont in 2050 70% van de wereldpopulatie in een stad, vs. nu 50%)
2. Veel kennis over voedsel gaat verloren: in tijden van laagconjunctuur komt er altijd meer aandacht en tijd voor ambachten en zoeken mensen naar kostenbesparingen door meer zelf te doen.
3. Het is leuk! Een groene gevel staat beter dan een kale gevel, mensen willen liever kleur en groen om zich heen dan lelijk grijs beton.