Zelf een houten tuintrap bouwen in 5 stappen

Zelf een houten tuintrap bouwen had ik nog nooit gedaan, maar eens moet de eerste keer zijn.. Zonder voorkennis of ervaring ging ik aan de slag, omdat het huidige exemplaar nu toch echt langzaam uit elkaar viel. In dit artikel leg ik in vijf stappen uit hoe je zelf een houten tuintrap bouwt van duurzaam hout. Ik heb hier afgelopen zomer ongeveer 1 weekend en een paar doordeweekse avonden aan gewerkt.

Hier in Zweden zijn de meeste ingangen van huizen en schuren niet zonder trap te bereiken. Dit heeft te maken met de vrij heftige sneeuwval die er in de winter kan zijn. Met een verhoogde entré voorkom je dat de sneeuw direct in huis ligt.

Stap 1: Inspiratie & inmeten

De trap die ik wilde bouwen moest 3 tredes hoog worden worden. Daarbij had ik mezelf ook de mooie uitdaging gegeven om er geen rechte trap van te maken. Vanaf de voordeur kunnen we namelijk rechtdoor richting straat, of linksaf richting schuur om een fiets te pakken of achterom te gaan. Een mooie hoek in de trap zou dus ideaal zijn.

Ik ging eerst dus maar eens aan het tekenen en meten om te bepalen wat voor materiaal ik nodig zou hebben:

Uiteindelijk heb ik niet precies de tekening nagebouwd, maar ter plekke nog besloten dat de trap wel iets minder breed kon worden. Sowieso heb ik best veel geïmproviseerd, vooral bij de hoeken. Maar door eerst een volledig ontwerp uit te tekenen en opmeten, was het makkelijk om materiaal in te kopen en aan de slag te gaan.

Inspiratie voor mijn ontwerp kreeg ik vooral via Pinterest. Daar kwam ik mooie voorbeelden tegen die me ook hebben geleid naar een aantal handige instructies om een trap zelf te bouwen (Zweeds). Die instructies (hier nog een voorbeeld) heb ik zelf samengevoegd tot mijn eigen ontwerp en bouwplan.

Stap 2: Kies materiaal en gereedschap

Ik wilde graag een duurzame trap bouwen, dus de keuze voor milieuvriendelijk geïmpregneerd hout was een logische. Na wat zoeken kwam ik uit bij Organowood. Dit is de meest duurzame keuze want op natuurlijke wijze geïmpregneerd. In Nederland moet je vooral letten op het KOMO-keurmerk. Lees meer over verantwoorde houtkeuzes bij Milieu Centraal.

De hoeveelheid materiaal en de dikte ervan hangt geheel af van wat voor trap je precies wilt bouwen. Ik werkte uiteindelijk met drie verschillende maten hout.

Regels en planken

• Dunne regels van 45*95mm voor het onderste frame
• Dikkere regels van 45*145mm voor de bovenste 2 lagen en om de ‘wangen’ mee te maken waarmee je de lagen verbindt
• Planken van 28*120mm voor het afdekken, waarbij ik op de bovenste laag van de trap ook een plank heb verzaagd tot 28*60mm voor het mooie randje langs de kant.

Verder heb je voldoende schroeven nodig en koppelplaten van metaal (met schroefgaten erin) om de wangen vast te maken aan het hout.

Schroeven en koppelplaten

• 2 verschillende lengtes roestvrijstalen schroeven. 4,2 * 55mm heb ik vooral gebruikt, daarnaast ook 75mm op sommige punten. Ik kies altijd torx voor makkelijk stevig vastdraaien. Ik denk dat dit een goede keuze is als je ze online wilt kopen, maar even vragen bij de bouwmarkt is ook handig, afhankelijk van houtkeuze.
• Metalen koppelplaten zoals deze, ik had er ongeveer 20 gekocht.
• Speciale ankerschroeven waarmee je het metaal vastzet op het hout (4x40mm). Hier kon ik even geen voorbeeld van vinden op een Nederlandse site maar ik kocht deze.

Benodigd gereedschap voor het bouwen van de houten tuintrap

Dan het gereedschap, waarbij het goede gereedschap echt het halve werk is… Zie hier boven een selectie van het gereedschap dat ik nodig had:

• Een degelijke accu- schroefboormachine. Ik heb zelf deze DeWalt DCD791D2, echt een geweldig en betrouwbaar apparaat!
• Een hoekmaat en uiteraard ook een rolmaat (5m, als je lange regels sen planken koopt zoals ik).
• Klemmen om af en toe lange balken beter vast te zetten op de zaagtafel.
• Goede werkhandschoenen, iets met leer of kunstleer zoals dit vind ik persoonlijk fijn tijdens het werken met hout voor goede grip.
• Een waterpas (Ik had er 2 in gebruik: een kleine en een grote).
• Een veiligheidsbril voor tijdens het zagen (vooral tegen het fijne zaagsel).
• Een paar goede oorbeschermers zoals deze voor tijdens het zagen. Het fijne aan deze exemplaren is dat mijn draadloze oordopjes er ook nog goed onder pasten, voor het buurvriendelijk podcasts of muziek luisteren tijdens het klussen :-).
• Een kap- en afkortzaag, ik kan je hierbij aanraden een machine te kiezen en dit niet met het handje te doen. Ik heb onlangs de Bosch GCM 8 SJ Kapzaag gekocht, met de GTA 2600 zaagtafel. Een investering, maar het maakt dit soort klussen echt een peulenschil. Een kapzaag is ook gereedschap dat je in principe je hele leven nog gaat gebruiken voor vele klussen. Zoals het leggen van vloeren en recht afzagen van alle soorten hout.
• Bonustip: Vergeet niet de bijbehorende stofzak, die vond ik na enige tijd zoeken hier te koop. Amazon is ook vrij voordelig met de zaag en zaagtafel, hier te koop als set. Al vind ik zelf Bol altijd fijner qua levering…

Stap 3: Bouw het frame van de houten tuintrap laag voor laag op

Platform voor platform gaat je trap nu vorm krijgen. Het lastigste van de opbouw hier is de schuinen hoeken (als je daar voor kiest). Daar moet je zorgen dat je netjes hoeken van 22,5 graden aanhoudt bij alle verbindingen, zodat je steeds tot een hoek van 45 graden komt na het vastzetten. Hier had ik zelf ook geen instructies voor, maar het is ook weer geen rocket-science..

Een ander belangrijk aandachtspunt voor de opbouw voor je begint: zorg dat de ondergrond waarop je bouwt waterpas is. Dit was bij mij eerst niet 100% het geval, wat leidde tot wat onnodig correctiewerk.

Een ander basisprincipe is dat je het onderste platform opbouwt met een lagere regel dan de rest, zodat je mooi uitkomt zodra je de tredes erop gaat schroeven. Ik had een onderlaag van 95mm, de rest 145mm. Hierdoor krijg je een mooi gelijkmatige opstap, van ongeveer 120mm overal:

Dan het plaatsen van de ‘wangen’ waar de bovenste delen van je trap op zullen rusten. Ik had er iets meer gezaagd dan in de voorbeelden die ik tegenkwam, maar omdat mijn trap iets breder was leek me dit wel zo stevig. Zie onderstaand voorbeeld van een van de instructies die ik hiervoor vond.

Waar je de schroeven in de regels zet om ze te verbinden kun je uiteraard zelf bepalen. Maar denk eraan dat je ze voor een mooi eindresultaat ‘verstopt’ en dus zoveel mogelijk plaatst waar je ze na het afdekken met tredes niet meer zult zien. Dus niet alles (wat op zich het makkelijkst zou zijn) via de voorkant erin schroeven..

Stap 4: Traptreden op het frame schroeven

Dit is eigenlijk het meest belonende deel omdat het zo lekker snel gaat. Na hard werken op het frame ga je de planken erop zetten. Een aantal aandachtspunten hierbij:

• Bedenk vooraf wat voor ‘patroon’ je wilt zien, wat afhangt van hoe breed je de treden wilt hebben en welke planken je kiest. Ik heb bijvoorbeeld bij de onderste twee lagen gewerkt met planken die ik gehalveerd heb, wat een sierlijk effect heeft. Dit was wel wat extra lastig zaagwerk echter om netjes te krijgen (ik heb geen tafelzaag, dus het moest met de decoupeerzaag…).
• Houd als basisregel 5mm afstand tussen iedere plank, die je constant houdt over de hele breedte. Dit zorgt ervoor dat het hout kan ademen, en dat zand en ander vuil er tussendoor kan vallen.
• Schroef de schroeven van de treden niet te diep erin, net tot de oppervlakte is het beste. Zo komt er geen onnodig vocht in de treden.

Stap 5: Denk na over onderhoud van je houten tuintrap

Uiteraard ligt dit aan je materiaalkeuze. Maar wat je ook doet: gebruik geen onnodig gif is mijn advies.

Als je Organowood hebt zoals ik dan hoef je dat alleen af en toe schoon te maken, alleen als er bijvoorbeeld veel alg op zou komen. Een behandeling met speciaal (biologisch) middel tegen rot wordt wel aangeraden direct na installatie. Echter wordt Organowood na verloop van tijd mooi natuurlijk grijs, en heeft het eigenlijk bijna geen onderhoud nodig. In de winter gebruik ik nu wat zand in plaats van steentjes of zout tegen de gladheid, dit geeft minder (zichtbare) slijtage.

Mocht je het toch willen boenen, dan kan dat met een mix van azijn en water, of biologisch afbreekbaar schoonmaakmiddel. Lees al onze schoonmaaktips voor groene aanslag in dit artikel.

Dat was het, ik hoop dat deze tips je zullen helpen om niet alle fouten te maken die ik heb gemaakt. Het lijkt me leuk om van je te horen mocht je deze trap (of een andere houten tuintrap) gaan bouwen met mijn tips!