De aardbei (Fragaria vesca) is de meest populaire eetbare plant na de tuinkruiden die mensen kopen. De Albert Heijn en tuincentra staan er vol mee in het voorjaar. De gedachte aan een bak gratis aardbeien doet mij al watertanden bij de gedachte alleen al, en koop ik elk jaar dus weer veel te veel aardbeienplantjes. Ach, ik eet ze graag en eigen aardbeien smaken uiteraard veel beter dan aardbeien van de supermarkt!
Als je wel eens in het voorjaar in Berlijn bent geweest dan zie je overal in de stad kioskjes in de vorm van een aardbei. Aardbeien zijn uitermate populair in Duitsland en het is heel normaal om zo een bak van deze heerlijke rode vruchtjes te kopen voor de lunch of als snackje onderweg.
In Nederland neemt de omzet van aardbeien in de supermarkt ook al jaren toe en er is nu zelf een thema pretpark geheel in het teken van de aardbei. Tja, je kunt ook overdrijven…
Verschillende soorten aardbeirassen
Er zijn letterlijk duizenden aardbeirassen. Elk met zijn specifieke opnbrengst, smaak, rotgevoeligheid en oogsttijd. Simpelweg zijn er twee hoofdcategorieen: aardplanten die 1 keer de aardeien geven en planten die de hele zomer door aardbeien blijven geven. In de supermarkt en tuincentra koop je meestal de doordragende soorten. Wil je echt zeker weten de beste aardbeien, die kun je het beste zelf je soort kiezen en zaad kopen of stekjes overnemen van planten waarvan je weet dat ze het perfect doen.
Meest verkochte aardbei in Nederland en Duitsland is ‘Elsanta’, waarschijnlijk vanwege de enorme hoeveelheid perfecte aardbeien die een plant per jaar produceert.
Vroege aardbeirassen zoals de Regina hebben al vruchten in mei. Daarna gaat het door met rassen die tot eind november nog vruchten kunnen dragen zoals de Rabunda of de Ostara. En dan hebben we het nog niet gehad over de Elista, Senga Sengana, Vola, Senga Gigana, Talisman en de vele andere duizenden soorten.
Planten van aardbeistekjes op balkon of in je moestuin
Aardbeien houden van hele vochtige grond en dat moet je een handje helpen omdat ze ook heel erg van zon houden. Koop goede humusrijke en kruimilge grond grond voor aardbeien in een bloembak of aardbeienpot. Maar, eerlijk is eerlijk, aardbeien doen het beter in de volle grond of moestuin. Die grond droogt ook veel minder snel uit in de zomer en de scheelt veel water geven.
Heb je een tuin en ben je aardbeien fan, pak het dan goed aan. Haal bij het tuincentrum je aardbeiplantjes en een meter tuinplastic of worteldoek. Ook hier zorg je voor losse, humusrijke en kruimelige grond vermengd met turfmolm met wat mest.
Elk jaar nieuwe stekjes
Je hebt niet perse nieuwe plantjes nodig, maar dat is wel het beste, want planten die al een jaar oud zijn krijgen steeds kleinere aardbeien die vatbaarder zijn voor schimmels, Is het je eerste aardbeienjaarn vraag even rond en je kunt vast en zeker stekjes krijgen van vrienden of familie. Omdat aardbeien zelf uitlopers aanmaken die een nieuw plantje worden als ze de grond raken. Gratis en voor niks!. Die uitlopers moete je losknippen en herpoten in augustus op een plek naar keuze zodat je voor volgend jaar nieuwe plantjes hebt als je de oude weggooit. Geen zin meer in dat aardbei gedoe? Geef je stekjes dan weg als orgineel kado voor een verjaardag. Ben je in het voorjaar jarig, dan weet jij al wat je van mij krijgt komend jaar!
Kies een zonnige plek in je tuintje of moestuin en graaf twee of drie langerekte geultjes op 30 centimeter van elkaar. Dek af met het plastic en plant de aardplantjes op 25 cm afstand van elkaar op de ruggen naast de geultjes door daar het tuinplastic in te snijden. Maak ook wat gaatjes in de geultjes zodat het regenwater weg kan lopen. En vergeet niet het plastic goed vast te prikken in de grond. Heb je geen tuin, amper een balkon, maar wel zin in aardbeien. Dan is er nu ook de verticale tuin met aardbeien.
Hoe zorg je goed voor je aardbeien
De de bodem van de aardbeibloem groeit na de bestuiving uit tot een vrucht, of officieel een schijnvrucht dus. En ook al houd de aardbeiplant van natte grond, de aardbei vrucht heeft er een pesthekel aan. Dat vocht zorgt voor schimmel en die wil je niet op je aardbeien. Vroeger legden tuinders stro onder de aardbeien om ze droog te houden. Tegenwoordig zijn daar andere hulpjes voor bij je tuincentrum. Zie je nu ook waarom de aardbeienpot met hangende aardbeien en de bergjes in je tuin zo handig zijn?
Aardbeien zijn pas rijp als ze helemaal rood zijn. Als je ze niet meteen wilt opeten pluk ze dan niet, maar knip ze af met een met een schaar! Stapel ze voorzichtig, want ze worden snel beurs. Vogels zijn verzot op rijpe aardbeien, dus pluk ze op tijd. Lukt dat niet, dek ze dan goed of met doorzichtig plastic en vermijd vogelgaas, tenzij je graag een boze meeuw uit het gaas wilt bevrijden.
Het komt nogal eens voor dat kleine kinderen allergisch zijn voor aardbeien, dus pas goed op met kruipende kleintjes die hun ogen niet kunnen afhouden van die rode aardbeien op je balkon. Probeer eerst eens een klein stukje.
Ziektes
Hopelijk hebben je aardbeitjes geen last van een van de vele plagen die ze kunnen teisteren, zoals de vruchtrot, verwelkingsziekte, rode, paarse of witte bladvlekkenziekte, aardbeienmeeldauw, grauwe schimmel of een van de gespecialiseerde kevers zoals de aardbeibloesemsteker of de aardbeistengelsteker.
Goede mest is cruciaal
Aardbeien hebben meststof nodig. Doordragende aardbeien twee keer jaar in oktober en juni en enkeldragende alleen vlak voor de winter. Iedere plant heeft apart wensen kwa mest, zo ook de aardbei. Let goed op dat je geen stikstofhoudende mest gebruikt, dat is niet goed voor de smaak van je aardbeien.